ပေလတို (Plato)

ပေလတို (Plato)
-----------------------

ဆိုကေရတီ၏တပည္႕ ပေလတိုသည္ထင္ရွားၾကီးက်ယ္ေသာ ကမာၻ႔အေတြးအေခၚဒႆနပညာရွင္ၾကီးၿဖစ္ၿပီး နိူင္ငံေရး၊သခ်ၤာ၊နကၡတ္..နယ္ပယ္စံုတြင္ႏွံ႕စပ္သူၿဖစ္သည္။

စံၿပစိတ္ကးူႏိူင္ငံ (Utopia) စီမံကိန္းကို ေရွးဦးစြာတင္ၿပခဲ႔ေသာပေလတိုသည္ ေအသင္ၿမိဳ႕၏ထင္ရွားေက်ာ္ေစာေသာ ၊ကံုလံုၾကြယ္၀ေသာ အမ်ိဳးအႏြယ္မွဆင္းသက္လာသည္။
ပေလတိုကိုေမြးဖြားသည္႕အခ်ိန္မွာ ဗုဒၶ(၅၆၇ _၄၈၇)ပရိနိဗၺာန္စံၿပီး အႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္လာၿပီးသည္႕အခ်ိန္ၿဖစ္သည္။
ပေလတိုမွာအဖက္ဖက္တြင္ ကုသိုလ္ကံထူးသည္။ ရုပ္ရည္ရူပကာလွပတင္႔တယ္ၿပီး အမ်ိဳးအႏြယ္ၿမင္႔ၿမတ္သည္။ စည္းစိမ္ဥစၥာေပါမ်ားၾကြယ္၀သည္။

အသက္ ၁၈-၂၀ အရြယ္တြင္ဆိုကေရတီႏွင္႔ ရင္းႏွီးမႈရလာသည္။ အၿပင္ပန္းအေနအထားအရသူတို႔
ႏွစ္ဦးမွာ မးိုႏွင္႔ေၿမပမာကြာသည္။ ဆိုကေရတီသည္ ႏွာေခါင္းတိုတို၊ ႏႈတ္ခမ္းထူထူႏွင္႔ ရုပ္ဆိုးဆိုးမြဲေၿခာက္ေၿခာက္။ ပေလတိုကမူ ရုပ္ရည္ရူပကာေခ်ာေမာၿပီး ေဆြဂုဏ္မ်ိဳးဂုဏ္ၾကီးသူၿဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ဆိုကေရတီ၏ဆံုးအမဥပေဒသမ်ားက ပေလတိုကို ဆြဲေဆာင္ခဲ႔သည္။ ပေလတိုသည္ ဆိုကေရတီ၏တပည္႕ၿဖစ္လာခဲ႔၏။

ဆိုကေရတီကိုစြဲခ်က္တင္ ေသာအခါပေလတိုသည္ တရားရံုးတြင္ရွိေနခဲ႔သည္။ ဆိုကေရတီအတြက္ အာမခံေပးဖို႔ပင္အဆိုၿပဳခဲ႔သည္။
ဆိုကေရတီအဆိပ္ေသာက္ေသေစသည္႕အၿပစ္ဒဏ္ေပးေသာအခါပေလတိုမွာ၂၈ ႏွစ္အရြယ္။ယင္းအၿဖစ္အပ်က္သည္ပေလတိုအေပၚမ်ားစြာၾသဇာသက္ေရာက္သြားသည္။ယင္းေၾကာင္႔ပင္ပေလတိုသည္ ႏိူင္ငံေရးကိုမ်က္ႏွာလႊဲလိုက္ၿပီးလွ်င္၊ဒႆနပညာသုေတသီၿဖစ္သြားေလသည္။

ပေလတိုသည္ႏိူင္ငံတကာ၊ ေဒသတကာတို႔တြင္၁၂ႏွစ္တိတိခရီးလွည္႔လည္ကာ၊အယူ၀ါဒအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုသင္ၾကားေလ႔လာခဲ႔သည္။အီဂ်စ္၊အီတလီမွ ဂဂၤါၿမစ္၀ွမ္းမဇၥိ်မေဒသအထိလွည္႔ လည္ခဲ႔သည္
။ထို႔ေနာက္ေအသင္တြင္ အကယ္ဒမီေက်ာင္းကိုတည္ေထာင္ၿပီးသက္ဆံုးတိုင္ ပညာသင္ၾကားသြားခဲ႔သည္။(အရစၥတိုတယ္သည္ ပေလတို၏အသက္၆၀ အရြယ္တြင္ အကယ္ဒမီကိုေရာက္ရွိကာပညာသင္ယူခဲ႔သည္)

ထိုေခတ္ထိုအခါက ပေလတိုသည္ေယာက္်ားမိန္မတန္းတူအခြင္႔ေရးရရွိေရးကိုရဲ၀႔ံစြာ ေတာင္းဆိုခဲ႔ေလသည္။
ပေလတို၏ဒႆနသေဘာအေၿခခံမွာ ဆိုကေရတီ၏ အမွန္သေဘာ(Reality)ဟူေသာ၀ါဒၿဖစ္သည္။
ယင္း၀ါဒ၏ဆိုလိုရင္းမွာ အမွန္သေဘာ(၀ါ)ပရမတ္သေဘာ သည္ စင္စစ္အားၿဖင္႔အရာ၀တၳဳတို႔၏
စိတ္ကူးၿဖစ္ေသာအသြင္အၿပင္၌သာရွိသည္။ ယင္းအမွန္သေဘာသည္ ၿပည္႔၀သည္၊ တည္ၿမဲသည္၊ ေၿပာင္းလဲသည္ဟူ၍မရွိ။ အာရံုခံတို႔ၿဖင္႔သိရ၊ ၿမင္ရေသာ၊ ေၿပာင္းလဲတတ္ေသာ၊ မၿပည္႔၀ေသာအရာ၀တၳဳမ်ား၏ေအာက္ေၿခမူလ၌ ရွိေနသည္။
ယင္းသို႔အားၿဖင္႔ ပေလတိုသည္ဆိုကေရတီ၏ အယူအဆမ်ားကိုမ်ိဳးေစ႔ဗီဇအေနၿဖင္႔ယူငင္ၿပီးလွ်င္ မိမိ၏အေတြးအေခၚမ်ားကို စည္ပင္ဖြံၿဖိဳးေစခဲ႔သည္။

ရီပတ္ဗလစ္သည္ပေလတို၏ အေက်ာ္ၾကားဆံုး အေရးပါဆံုးက်မ္းဂန္ၿဖစ္သည္။ယင္းက်မ္းကိုပေလတိုသည္ အေတြးအေခၚရင္႔က်က္ၿပီးသည္႕အခ်ိန္ အသက္၄၀အရြယ္တြင္ေရးခဲ႔သည္။
ရီပတ္ဗလစ္သည္ အက်င္႔စာရိတၱပညာၿဖင္႔လည္းေကာင္း၊နီတိဆိုင္ရာဒႆနပညာမ်ားၿဖင္႔လည္းေကာင္းအစပ်ိဳးထားသည္။ က်မ္စ၏အစမွာပင္ တရားမႈဟူသည္မွာအဘယ္နည္းဆိုေသာ ၿပႆနာကိုေဖာ္ထုတ္ထားသည္။

ကိုယ္က်င္႔တရားဆိုင္ရာ ဂုဏ္အရည္အခ်င္းမ်ား၏တိုးတက္ၾကီးပြားမႈသည္ပညာအရသာလွ်င္ၿဖစ္ႏိူင္သည္။ၿမင္႔ၿမတ္ေကာင္းမြန္ေသာ အုပ္ခ်ုုဳပ္ေရးအတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္သူတို႔ကိုပညာေပးဖို႔လိုအပ္သည္။ထို႔ေၾကာင္႔ရီပတ္ဗလစ္၌ ပညာႏွင္႔ပတ္သက္ေသာ
ၿပႆနာမ်ားကိုရဲ၀႔ံၿပတ္သားစြာ ဖြင္႔ၿပထားသည္။ၿပင္သစ္အေတြးအေခၚပညာရွင္္ရူးဆိုးက
“ရီပတ္ဗလစ္သည္ ႏိူင္ငံေရးက်မ္းဂန္မဟုတ္။ ပညာႏွင္႔ပတ္သက္၍ မေပၚဖူးေသးေသာက်မ္းဂန္ၿဖစ္သည္” ဟူ၍ေရးသားထားသည္။

ပေလတိုအေပၚ၌ ပိုက္သာဂိုရပ္၏ ၾသဇာလည္းလႊမ္းမိုးခဲ႔ေလသည္။ ပိုက္သာဂိုရပ္၏ေနာက္လိုက္တပည္႔မ်ားသည္ ဂဏန္းသခ်ၤာအား သဘာ၀၏လွ်ိဳ႔၀ွက္ခ်က္မ်ားကိုဖြင္႔ရန္အတြက္ ေသာ႔ခ်က္ၿဖစ္၏ဟု ယူဆၾကသည္။
ပေလတိုသည္လည္း ဂဏန္းသခၤ်ာအား ဒႆနပညာ၏ ပထမေလွကားထစ္အၿဖစ္အေလးေပးထားသည္။ စင္ၾကယ္ေသာအမွန္တရားရရွိေရး၌ စင္ၾကယ္ေသာအသိဥာဏ္အသံုးၿပဳၿခင္းကို ဂဏန္းပညာကိုအသံုးၿ႔ပဳ၏ ဟုဆိုထားသည္။
ထိုေခတ္က ဂဏန္းသခ်ာၤကိုစစ္ေရးစစ္ရာမ်ားတြင္လည္းအသံုးၿပဳသည္။

ပေလတို၏ အကယ္ဒမီေက်ာင္းအ၀င္တံခါးတြင္ “ဂဏန္းပညာတတ္ကြ်မ္းသူမ်ားသာလွ်င္ ဤေက်ာင္း၌၀င္ခြင္႔ရွိႏိူင္သည္”္ ဟူေသာစာတမ္းကိုေရးသားထားသည္။
ပေလတိုသည္ နကၡတၳေဗဒ(Astronomy)ႏွင္႔ အသံညွိအတတ္(Harmonies) ကိုလည္းသင္ၾကားပို႔ခ်ေပးခဲ႔ေလသည္။ နကၡတၳေဗဒပညာရပ္၌ ၿဂိဳဟ္နကၡတ္တို႔၏ သြားလာလည္ပတ္မႈ
ႏွင္႔ပတ္သက္ေသာ က်ယ္ၿပန္႔သည္႕အသိဥာဏ္ကိုသာလွ်င္မက ၿဂိဳဟ္နကၡတ္တို႔၏အသြားအလာကို
ၿဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းအရာႏွင္႔ပတ္သက္ေသာသင္ၾကားေလ႔လာမႈကိုအေလးအနက္ ၿပဳထားေလသည္။

ပေလတို၏စံၿပစိတ္ကူးႏိူင္ငံ (Utopia) ကိုမူခြ်တ္ယြင္းခ်က္မ်ားရွိ၍အရစၥတိုတယ္ေခတ္ကာလမွစ၍ အၿပင္းအထန္အေ၀အဖန္ခံလာရသည္။
( ယူေနာပိယား Utopiaးသည္ ဂရိဘာသာတြင္ မရွိဟူေသာအနက္ကိုေဟာသည္႔ Ou ႏွင္႔ ေနရာကိုေဟာသည္႕
Topos တို႔ကိုေပါင္းစပ္တီထြင္ထားသည္႕စကားလံုးၿဖစ္သည္။ အဓိပၸာယ္မွာမည္သည္႕ေနရာမွမရွိဟုဆိုလိုသည္။ သကၠတဘာသာ၌အမွန္တကယ္မရွိသည္႕ေနရာကိုဂႏၶဗၺနဂရဟုေခၚသည္။)

လြန္ခဲ႔ေသာႏွစ္ေပါင္း ၂၄၀၀သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ က်ယ္ၿပန္႔ၾကီးမားေသာႏိူင္ငံမ်ားကိုတည္ေထာင္သည္႕ဘုန္းလက္ရံုးႏွင္႔ၿပည္စံုေသာ ဘုရင္မ်ား၊သူရသတၱိႏွင္႔ၿပည္႔စံုေသာဧကရာဇ္မ်ား၊ လိမၼာကြ်မ္းက်င္ေသာ ႏိူူင္ငံေရးသုခမိန္မ်ား၏အေရအတြက္မွာမနည္းလွေပ။ သို႔ရာတြင္ယင္းတို႔အနက္ မည္သူမွပေလတုိေလာက္ ႏိူင္ငံေရးအေတြးအေခၚမ်ားအေပၚ၌ၾသဇာမလႊမ္းမိုးႏိူင္ေပ။သူ၏ စာေပက်မ္းဂန္မ်ားကို ႏွစ္ေပါင္း ၂၄၀၀ ေက်ာ္ခဲ႔ၿပီၿဖစ္ေသာ္လည္းယေန႔တိုင္ေလးစားစြာဖတ္ရႈေလ႔လာ
ေနရသည္။ယင္းစာေပက်မ္းဂန္မ်ားမွလံႈေဆာ္အားေပးမႈကိုရယူၾကရသည္။
ယင္းစာေပက်မ္းဂန္မ်ားကိုအေၿခၿပဳလ်က္မိမိတို႔၏ အယူအဆမ်ားကိုသန္မာထြားက်ိဳင္းေအာင္ၿပဳၾကရသည္။

(လွ်ိဳ႕၀ွက္ဂႏၶာရီပညာေလ႔လာလိုက္စားသူမ်ားကမူ ေအာ္ဖီးရပ္စ္၊ပိုက္သာဂိုရပ္ ႏွင္႔ပေလတိုကို ထိပ္တန္းဂႏၶာရီပညာရွင္ၾကီးမ်ားအၿဖစ္မွတ္ယူၾကသည္။ ေအာ္ဖီးရပ္စ္သည္ ဂီတသံစဥ္ ၇ပါးကိုေဖာ္ထုတ္ခဲ႔သူၿဖစ္ၿပီး၊က်ားၿခေသၤ႔သားရဲမ်ားကိုပင္ဂီတၿဖင္႔ယဥ္ပါးေအာင္ၿပဳႏိူင္စြမ္းရွိသူၿဖစ္သည္။ေအာ္ဖီးရပ္စ္မတိုင္မီကဂီတသံစဥ္၃ပါးကိုသာသိခဲ႔ၾကသည္။ပေလတို၏ ဂရိအသံထြက္မွာ ပလာတုန္)

က်မ္းကိုး။ ။ ေဒါက္တာသန္းထြန္း(ေက်ာ္စြာ၁၀၀)၊ပါရဂူ(ေခါမဒႆနပညာရွင္ၾကီးမ်ား)
ခိုင္ထူးသစ္